Nằm ở huyện Diên Khánh (tỉnh Khánh Hòa), thành cổ Diên Khánh được xây dựng vào năm 1793 dưới thời chúa Nguyễn Phúc Ánh. Nơi đây được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1988.
DI TÍCH THÀNH CỔ DIÊN KHÁNH
Thành cổ Diên Khánh là một di tích lịch sử văn hóa tại thị trấn Diên Khánh, Khánh Hòa. Hiện nay, thành cổ vẫn còn giữ được nét kiến trúc cổ ban đầu, là điểm đến lịch sử hấp dẫn. Sau khi Nguyễn Huệ mất, nhà Tây Sơn suy yếu dần. Nguyễn Ánh đem quân tiến đánh Diên Khánh và đã xây dựng nơi đây thành căn cứ vững chắc.
Thành cổ Diên Khánh nhìn từ trên cao
Ban đầu, thành có 6 cổng, nhưng 2 cửa tả và cửa hữu đã bị lấp năm 1823. Đến nay chỉ còn 4 cửa Ðông – Tây – Tiền (Nam) – Hậu (Bắc). Với kiến trúc thành cao hào sâu, phía ngoài hào cây cối um tùm, nơi này từng là một cứ điểm quân sự quan trọng trong hệ thống phòng thủ của tỉnh Khánh Hoà trước kia.
Các cổng của
thành cổ Diên Khánh được xây theo cùng một kiểu mẫu tạo thành một hình khối dài khoảng 15m. Vòm cuốn ở giữa rộng 2,88 m, cao 3,44 m tạo thành lối đi phía dưới. Hai bên các cổng xây bậc cấp rộng 3m để đi lên phía trên cổng thành.
Mặt trước cổng thành ghi tên cổng bằng chữ Hán
Lầu tứ giác bên trên thành
Hai mặt cổng thành được xây lan can
THIẾT KẾ CỦA THÀNH CỔ
Phía trên cổng thành xây lầu tứ giác với mỗi cạnh 3,30 m, có bốn cửa ở bốn hướng. Trên cùng là tầng lầu nhỏ có mái uốn cong lợp ngói âm dương. Hai mặt cổng thành được xây lan can cao 0,85 m. Nối liền với bốn cổng là hệ thống tường thành đắp bằng đất cao chừng 3 m. Mặt ngoài tường thành có độ dốc lớn, mặt trong thoải hơn và có bậc cấp dẫn lên ở một số đoạn.
Cửa Đông
Cửa Tây
Trên tường thành xưa được trồng tre gai ken dày và các loại cây có gai khác. Bên ngoài thành là hào nước sâu khoảng 3 – 4 m, có đoạn sâu tới 5 m. Bề rộng mặt hào không đều nhau, tại các góc thành thường hẹp hơn và rộng nhất là trước các cổng thành.
Từng là một cứ điểm quân sự quan trọng
Thành cổ Diên Khánh còn là cơ quan hành chính của phủ Diên Khánh thời Nguyễn. Trong thành thời đó có cột cờ, hoàng cung, dinh Tuần vũ, dinh Án sát, dinh Lãnh binh, dinh quan Tham tri, nhà kho và nhà lao…
Qua thời gian, tòa thành đã bị rêu phong và xói mòn mất nhiều đoạn tường đất, hào thành. Năm 2003, thành cổ Diên Khánh đã được trùng tu, sơn sửa bốn cổng, gia cố một số đoạn tường thành. Năm 2010, tỉnh Khánh Hòa tiếp tục tiến hành dự án tu bổ thành Diên Khánh.
Cửa Tiền
Cửa Hậu
Hệ thống tường thành đắp bằng đất nối liền bốn cổng